NAZWY SPRZETU I URZADZEN a)związane z wyposażeniem zawodnika 1. barumki- rodzaj opon 2. bajka- motocykl 3. bebechy- elementy motocykla 4. chwytacz oleju- jest opróżniany po każdym biegu, do niego odprowadzany jest olej 5. deflektor-kawał gumy na rurce przymocowanej do tylnej osi ma zapobiegać wysokiej szprycy 6. GM- rodzaj silnika 7. hak – Hakiem nazywają żużlowcy podnóżek z prawej strony, pełniący istotną rolę przy kon¬trowaniu siły odśrodkowej podczas pokonywania wiraży 8. iskrownik 9. Jawa- rodzaj silnika 10. karter silnika 11. kevlar -materiał, z jakiego szyte są kombinezony zawodników. W żargonie kevlar oznacza po prostu kombinezon. 12. Klamot- zły sprzęt 13. komora pływakowa 14. korbowód 15. kranik paliwa 16. Laczek- metalowa podeszwa, niekiedy zwana łyżwą, ma z zadanie ślizgać się po torze, gdy zawodnik podeprze się nogą 17. linka gazu 18. Linka- specjalna linka powodująca zgaszenie silnika w przypadku upadku, zakłądaana na przegub ręki 19. manetka-mała dźwignia ręczna do sterowania 20. metanol- paliwo do motocykla 21. nawiniecie manetki 22. nie wytłumione silniki- głośne 23. ochraniacze- zakładane pod kevlar, w komplecie stanowią zbroję 24. ogumienie dunlopa- rodzaj opon 25. orzeszki- dawne kaski przypominające trochę skorupy na czubku głowy, reszta ze skóry. 26. plastron kamizelka nakładana na kevlar. Mówi się też potocznie np. przed sezonem po negocjacjach transferowych:„Gollob przywdział plastron Stali Gorzów” co oznacza, że „Gollob w przyszłym sezonie będzie bronił barw Stali Gorzów”. 27. pika sprzęgło- gdy sprzęgło jest idealnie skręcone i przy puszczaniu dźwigni poprostu wydaje dźwieki. 28. podnóżek-inaczej hak 29. pokrowiec na kask- specjalna nakładka na kask w odpowiednik kolorze (biały, żółty, czerwony, niebieski) 30. potwór- motocykl 31. pójść dwa zęby wyżej/niżej - zmiana przełożenia. W tym przypadku: zmiana tylnej zębatki na inną o większej lub mniejszej liczbie "zębów". 32. Przełożenia- ustawienia w motocyklu 33. przerywacz zapłonu 34. rakieta- dobry motocykl 35. rower- zły motocykl (komar, rupieć, motorynka) 36. siodło- siodełko 37. Skóra- kombinezon żużlowca. 38. Spasowany sprzęt- dostosowany do stanu toru 39. sprężyc/ rozprężyć silnik 40. stalowy rumak/mechaniczny- motocykl 41. szafa -Szybki, dobrze przygotowany do zawodów motocykl. Określenie to prawie wyszło już z użycia, pamiętają je zapewne tylko starsi kibice. 42. zbroja- komplet ochraniaczy 43. Zębatka- w budowie maszyn jest to listwa zębata, współpracująca z kołem zębatym w przekładni zębatej liniowej 44. zrywki- czyli jednorazowe folie, które można łatwo zrzucić w ciągu trwania wyścigu, aby oczyścić gogle zabrudzone unoszącymi się spod kół fragmentami nawierzchni. 45. żużlówka- pojazd, który charakteryzuje się świetnym, błyskawicznym startem, wielkim przyspieszeniem, dużą mocą, małą wagą, a więc bardzo korzystnym stosunkiem wagi do mocy.
b) umieszczone na torze, stadionie 46. Banda pneumatyczna (dmuchana)- wypełniona powietrzem 47. Banda-rodzaj „ściany” okalający tor 48. dechy -Płot drewniany, banda, okalająca tor. Szczęśliwie na większości stadionów zainstalowano już coś bezpieczniejszego: obecnie są to bandy dmuchane, wcześniej, przez dosyć krótki czas były to bandy łamane, uginające się przy uderzeniu. Jeszcze wcześniej stosowano ogrodzenie z drucianej siatki, skrajnie niebezpieczne. 49. kółka- okrążenia toru 50. Linia 30 metrów- linia znajdująca się 30 m za startem. Kiedyś zawodnicy mieli zakaz składania się przed tą linią. Tzn. jadąc od startu do tej linii zawodnicy mieli obowiązek zmieścić się w granicach swoich pól startowych 51. Maszyna startowa- urządzenie, które umożliwia równy start zawodnikom 52. Owal- tor żużlowy 53. pierwszy łuk Wiraż, w który wchodzą zawodnicy bezpośrednio po starcie. 54. Pole startowe (tor)-specjalnie wydzielony fragment toru przy starcie (pole startowe jest oznaczone: A, B, C, D) 55. Prosta przeciwległa- odcinek prosty toru znajdujący się naprzeciwko startu 56. siatka= banda (lublin) 57. taśma -Oznacza wstęgę rozciągniętą w poprzek toru, wzdłuż linii startu. Żargonowo jednak taśma, zrobić taśmę oznacza dotknięcie przednim kołem lub zerwanie taśmy na starcie, co powoduje wykluczenie zawodnika z biegu. 58. Tor jazdy- odcinek toru na jego szerokości, zawodnik nie powinien gwałtownie zmieniać tory, bowiem Może to samym spowodować upadek innego zawodnika 59. Trybuny-umieszczone na podwyższeniu miejsce, z którego kibice obserwują mecz 60. Wieżyczka sędziowska-miejsce, z którego sędzia obserwuje zawody 61. Wiraż-zakręt na torze
c)umieszczone poza torem 62. Boks- miejsce w parku maszyn dla zawodnika, w którym trzyma motocykle, sprzęt 63. Park maszyn- Jest to miejsce przeznaczone na motocykle i narzędzia, zaopatrzony w zbiornik do tankowania paliwa i zadaszone miejsca do siedzenia dla zawodników. W pobliżu niego powinno znajdować się także zaplecze dla zawodników (szatnie, łazienki, pokój pierwszej pomocy). Kompletny obiekt posiada ponadto zaplecze dla widzów (bufety, parkingi, toalety), sekretariat, kasy klubowe i zaplecze dla mediów. 64. Polewaczka- pojazd służący do polewania toru wodą, gdy jest on zbyt suchy, sypki 65. ciągnik- maszyna do równania toru
d)określenia toru i elementów do niego należących 66. "tor pod koło" - tor o przyczepnej nawierzchni, gdzie jest więcej luźnej nawierzchni. 67. [coś] pod kołem Mieć (być) coś pod kołem oznacza nawierzchnię toru choć trochę przyczepną, umożliwiającą walkę na dystansie, a nie tylko na starcie i w pierwszym łuku. 68. Beton-twardy, nieprzyczepny tor. 69. tor komuś leży- odpowiada 70. błoto –nawierzchnia bardzo grząska, która nie nadaje się do jazdy 71. grząska nawierzchnia- tor nasiąknięty wodą 72. kartoflisko Źle przygotowany, dziurawy i nierówny tor. 73. Koleiny- nierówności na torze 74. kopa Miękki, grząski (i przyczepny) tor. Czasem w określeniach „kopa po kolana” albo nawet „kopa po szyję”. Jazda na takiej nawierzchni wymaga od zawodników dużo siły i kondycji. 75. kreda Oznacza linię dzielącą tor od murawy, wewnętrzną granicę toru. Zawodnikowi wolno ją przejechać jednym kołem; przejechanie oboma oznacza wykluczenie z biegu. Jechać (atakować) przy kredzie oznacza jazdę (atak) po wewnętrznej. 76. lotnisko Duży, długi tor. Mianem lotniska określaney jest np. tor w Rzeszowie. Na lewym bucie żużlowcy posiadają specjalną metalową nakładkę, tzw. "łyżwę", wspomagającą pokonywanie łuków w ślizgu kontrolowanym 77. optymalny tor jazdy- taki tor jazdy, który odpowiada zawodnikowi 78. tor kopny- 79. plastelina -Określenie nawierzchni bardzo (zbyt) przyczepnej. Najczęściej narzekają na nią zawodnicy, którzy z braku siły lub kondycji nie są w stanie na takiej nawierzchni utrzymać kierownicy. 80. równanie toru- usuwanie kolein powstałych na torze po kilku wyścigach, służy do tego celu odpowiedni pojazd 81. rozjeżdżona nawierzchnia- nawierzchnia po kilku startach, nierówna 82. Specyfika toru- określone cechy toru 83. Tor przyczepny- można na nim osiągać duże prędkości 84. tor się odsypał - po kilku pierwszych biegach luźna nawierzchnia odsypuje się na zewnętrzną część. Tam można szybko jechać 85. Tor się rozkleja- sztuczny tor zamienił się w piaskownicę , nie można na nim jeździć 86. tor się rozsypał - sztuczny tor zamienił się w piaskownicę , nie można na nim jeździć 87. twarda nawierzchnia- tor ubity śliska nawierzchnia- najczęściej tor bardzo mokry 88. tor pod swoich- tor przygotowany tak, aby dać przywilej gospodarzom 89. bronowanie- równanie toru 90. śliski stól- tor śliski, najczęściej po opadach deszczu 91. krótki tor- 92. maż- tor błotnisty 93. wertepy- nierówności na torze 94. motokross- zły tor 95. tor z jedna ścieżką- jedna ścieżka „niesie” OKREŚLENIA ZWIĄZANE Z MECZEM 96. Bieg - wyścig z udziałem określonej regulaminem liczby zawodników na dystansie czterech okrążeń toru; w biegu nie może startować większa liczba zawodników niż wynika to z licencji toru 97. Cyrk- kompromitujące zawody 98. Dwumecz- dwa mecze, jeden rozgrywany u jednej drużyny, drugi u drugiej 99. Gonitwa- synonim do słowa bieg 100. Mecz - zawody drużynowe, w których rywalizują dwie drużyn 101. Miejsce w biegu - liczba oznaczająca kolejność przekroczenia przez zawod-nika linii mety 102. Program zawodów- tabela pokazująca rozkład pól startowych, numery zawodników, dane zespołów itp 103. Punkt bonusowy zawodnika - punkt, który otrzymuje zawodnik w zawodach drużynowych, jeżeli zajął w biegu: II miejsce, jeśli zawodnik z tej samej drużyny zwyciężył a zawodnik z innej drużyny dojechał do mety na III miejscu, III miejsce, jeśli zawodnik z tej samej drużyny zajął II miejsce a zawodnik z innej drużyny dojechał do mety na IV miejscu; punkt ten nie jest liczony do punktacji zawodów 104. Punktacja biegów - za pierwsze miejsce w biegu zawodnik otrzymuje 3 punkty, za drugie - 2 punkty, za trzecie - 1 punkt i za czwarte - 0 punktów; w przypadku równoczesnego przekroczenia linii mety przez dwóch zawodników, dzieli się równo pomiędzy nimi sumę punktów za te miejsca 105. Rezerwa - dopuszczalny w regulaminie zawodów start zawodnika w biegu w miejsce innego zawodnika lub numeru startowego, który w danym biegu powinien wystartować; rodzaje i zasady stosowania rezerwy określa regulamin zawodów 106. Sezon- rozgrywki zaplanowane na określony okres czasu 107. Stawka zawodników- czterech zawodników stojących na starcie 108. Średnia biegowa- 109. spektakl- zawody dobre 110. stadion wypełniony po brzegi- komplet publiczności 111. atut własnego toru- przywilej związany z jazda na własnym torze 112. prace kosmetyczne- zabiegi techniczne, mające poprawić stan toru 113. arena walki- tor żużlowy 114. rewanż- drugi mecz z ta samą drużyną 115. Terminarz- rozkład meczy w czasie 116. Turniej - inna nazwa zawodów indywidualnych 117. Walkower - przyznanie zwycięstwa drużynie, w wypadku gdy przeciwnik nie stawi się na zawody, wycofa się lub nie spełni warunków regulaminu 118. Wystawić skład- dokonać wyboru maksymalnie 8 zawodników na mecz 119. Wyścig nominowany- wyścig 14 i 15 w meczu, ich skład jest ustalany dopiero po biegu 13 (jada w nim zawodnicy wytypowani przez trenera) 120. Wyścig- synonim do słowa bieg 121. Zawody - impreza sportowa składająca się z określonych regulaminem liczby i rozkładu biegów 122. Zawody drużynowe - zawody, w których rywalizują zgłoszone drużyny, klasyfikowane według kryteriów określonych regulaminem 123. Zawody indywidualne - zawody, w których rywalizują między sobą indywidualnie zgłoszeni zawodnicy, klasyfikowani według kryteriów określonych regulaminem 124. losowanie zestawow- wybór zestawów 125. zestaw- układ Pol startowych i odpowiednie ustawienie zawodników (a lub b)
NAZWY OSOBOWE
126. Adept - osoba pobierająca naukę w szkółce żużlowej w zakresie teorii i praktyki jazdy na żużlu 127. Audi- zawodnik startuje 4 razy i za każdym razem jest ostatni. czyli "zdobył" 4 x zero. A cztery kółka/"zera" to logo Audi. 128. Bandziarz - żużlowiec lubiący jeździć "szeroko", przy bandzie. 129. bożyszcze tłumu- ulubieniec publiczności 130. Chronometrażysta- pracownik dokonujący pomiaru czasu trwania wyścigu (mierzy czas przejazdy najlepszego zawodnika na mecie) 131. demoni- dawniej o żużlowcach 132. Drużyna- grupa zawodników danego zespołu (w danym meczu max liczba zawodników wynosi osiem) 133. fajter (z ang. fighter) –walczak daw. waleczny sportowiec, obiecujący, że "da z siebie wszystko”. 134. gladiator- dawne określenie na żużlowca 135. Gospodarze- zawodnicy jeżdżący na własnym torze 136. Goście- zawodnicy jeżdżący na torze przeciwników 137. Jeździec- zawodnik 138. kalosz- źle sędziujący 139. kamikadze- żużlowiec lubiący ryzykowną jazdę 140. Kapitan- kapitan danej drużyny 141. Lider- najlepszy zawodnik w zespole 142. majster- mechanik 143. maluczcy- zawodnicy mniej doświadczeni 144. Monolit- drużyna, w której zawodnicy zdobywają porównywalną liczbę punktów, są zgrana drużyną 145. najemnik- zawodnik zagraniczny, jeżdżący w polskiej lidze 146. Olimpijczyk - żużlowiec, którego dorobek punktowy w meczu wyniósł 5x0 147. outsider- 148. Panienka- zawodnik, który jeździ asekuracyjnie 149. prowadzacy parę- zawodnik z nieparzystym numerem na palstronie 150. podprowadzający- 151. pożeracze popiołu- żużlowcy 152. rezerwa toru-zawodnik, który zastępuje kolegę z drużyny 153. rezerwowy- zawodnik, który zastępuje kolegę z drużyny 154. rycerze czarnego toru- określenia żużlowców 155. startowiec -Określenie zawodnika, który dobrze wychodzi spod taśmy, ale na dystansie nie jest już tak skuteczny. 156. Toromistrz- osoba odpowiedzialna za równanie toru 157. walczak -Dość zabawne określenie zawodnika, który walczy na dystansie, nie odpuszcza, stara się wyprzedzać. 158. watażka- 159. Weryfikator toru - osoba powoływana przez GKSŻ, której obowiązkiem jest skontrolowanie instalacji i urządzeń toru oraz stwierdzenie, czy tor odpowiada wszystkim obowiązującym przepisom 160. weteran- doświadczony zawodnik 161. Wirażowy-sędzia stojący na wirażu, interweniujący w przypadku złamania regulaminu, wypadku na torze 162. zawodnik na sztukę- junior, który przyjeżdża tylko na jeden bieg 163. złota rezerwa (taktyczna) Inaczej jocker. Punkty zawodnika wystawionego do biegu jako ZRT liczy się podwójnie, a w zapisie oznacza wykrzyknikiem (np. 4!).
WYRAŻENIA TRENERSKIE 155. 4xpo półtora
NAZWY CHARAKTERU, RODZAJU I JAKOSCI RUCHU a. Start 156. Atomowy start- bardzo dobry/szybki start 157. Dotknąć taśmę- przy starcie dotknąć przednim kołem taśmy startowej 158. Dwie minuty do startu (po zapaleniu pomarańczowego światła) 159. falstart- przedwczesny start 160. grzać silnik- 161. lotny start Zawodnicy na starcie powinni ustawić się nieruchomo przed taśmą w niewielkiej od niej odległości. Czasem próbują wykorzystując nieuwagę sędziego popchnąć motocykl do przodu chwilę przed zwolnieniem taśmy, nadając mu niewielką prędkość początkową. Czasem próba lotnego startu skutkuje wjechaniem w taśmę przez innego zawodnika, zasugerowanego widzianym kątem oka ruszeniem się do przodu innego motocykla. 162. najazd na taśmę- dotknięcie taśmy i w konsekwencji jej zerwanie 163. Podjechać pod taśmę- znaleźć się na starcie 164. Podniosło motocykl na starcie- na starcie wskutek zbyt dużej ilości gazu motocykl zawodnika podnosi się do góry 165. Stać nieruchomo pod taśmą- zawodnik nie wykonuje żadnych ruchów motocyklem i czeka na podniesienie taśmy startowej 166. Startować z handicapem- startować z przywilejem, przewagą 167. taśma w górze/ taśma strzela w górę- start 168. ukraść start Z definicji, zawodnicy do startu ustawiają się nieruchomo przed taśmą i puszczają sprzęgło dopiero, kiedy taśma idzie w górę. Niektórzy jednak ryzykują, próbując wyczuć intencje sędziego i puszczają sprzęgło wcześniej. Ukradł start mówi się o zawodniku, któremu taka akcja się udała. Sędziowie nieraz nakazują taki start powtórzyć, moim zdaniem niesłusznie: zawodnik ryzykuje (dotknięcie taśny oznacza wykluczenie z biegu), jeśli mu się udało — jego szczęście. Por. lotny start 169. Wstrzelić się- idealnie wyczuć moment podniesienia taśmy startowej 170. wyjść spod taśmy (wyjechać) Wystartować. Można szybko wyść spod taśmy, a można i zaspać na starcie. 171. wystrzelić jak z katapulty- szybko wystartować 172. Wystrzelić ze startu- bardzo dobrze wystartować 173. zaspać na starcie/ spóźnić się na starcie Spóźnić start, wyjść ze startu ze sporą stratą 174. zerwać taśmę- zerwać taśmę startową 175. znieruchomieć- przed samym startem ustawić motocykl i czekać w bezruchu na start 176. monet startowy Zawiodła też maszyna startowa wobec czego startowano "na gumkę".
b. Jazda 177. akcja -Atak, określenie zwykle używane w odniesieniu do ataku uwieńczonego powodzeniem. 178. balans ciałem- odpowiednie układanie ciała 179. Brać zakręt- wchodzić w łuk, wiraż 180. Brawura- ryzykowna jazda 181. Brawurowa jazda- jazda ryzykowna 182. Buksowanie- 183. Być na czele- jechać na pierwszym miejscu 184. być w kontakcie- zawodnicy podczas ostrej walki dotykają się łokciami, motocyklami 185. chodzić -W zestawieniach chodzi duża i chodzi mała oznacza dobrą przyczepność toru przy krawężniku lub z dala od niego, odpowiednio. 186. Cieniować -Od cienki. Oznacza „cienką”, czyli słabą jazdę zawodnika, rzadziej całego zespołu. 187. Ćwiczyć start- ćwiczyć na treningu tylko momenty startowe 188. Dociążyć motocykl- 189. duża -W zest. po dużej oznacza jazdę szeroko, z dala od krawężnika. 190. dystans-W zestawieniu na dystansie oznacza wszystko to, co dzieje się podczas biegu po ustaleniu się kolejności po wyjściu z pierwszego łuku. 191. gęsiego Jazda gęsiego oznacza nudny bieg, w którym zawodnicy jadą kolejno w sporych odległościach od siebie; w takim biegu nie ma mijanek. Zob. też kontakt. 192. gryzienie toru - walka do ostatnich metrów, nawet gdy przeciwnik jest daleko 193. Jazda na jednym kole- podniesienie przedniego koła podczas jazdy, często wywołane błędem zawodnika 194. Jechać na okrętkę- 195. Jechać na styk- jazda bardzo blisko siebie 196. jechać swoje W sytuacji, gdy będący na prowadzeniu zawodnik ma wystarczającą przewagę nad pozostałymi, może on jechać swoje, tj. wybierać najkorzystniejszy, najszybszy tor jazdy bez potrzeby jego zmiany w celu obrony pozycji. 197. Jechać szerzej- jechać bliżej bandy 198. Jechać w ślad za kimś- jechać bardzo blisko zawodnika z przodu 199. jeździł na tzw. osiołku, co w slangu żużlowym oznacza, że nie miał dość szybkiego motocykla. 200. kanapka (wziąć w kanapkę)-jeden zawodnik z danej drużyny jedzie po prawej stronie przeciwnika, a drugi po lewej. Zawodnik z drugiej drużyny znajduje się w środku, bez możliwości manewru 201. kleić -W zwrotach tor [mała, duża] nie klei oznacza brak przyczepności nawierzchni na całym torze lub jego części. 202. Kontakt- zbliżenie zawodników, nawet „pojedynek na łokcie” 203. kontakt, jazda w kontakcie -Mówimy, że zawodnicy jadą w kontakcie, kiedy podczas biegu jadą w bardzo małej odległości od siebie albo jeden obok drugiego. Na drugim biegunie jest jazda gęsiego. 204. mała W zest. po małej oznacza jazdę przy kredzie. 205. Mieć za sobą starty- pojechac kilka biegów 206. mijanka Wyprzedzanie, czyli tzw. akcje na dystansie. Biegi z mijankami są najbardziej widowiskowe i emocjonujące. 207. Motocykl nie ciągnie- nie osiąga dobrej prędkości 208. nożyce Atak, polegający na szerokim wjechaniu w łuk, a kiedy broniący prowadzenia zawodnik również pojedzie szeroko, ciasnym wyjściu z wirażu. zrobic nozyce- wjechać w luk po zewnętrznej i wyjechać po wewnetrznej ,kiedy rywal najmniej sie nas tam spodziewa. 209. Odkręcić manetkę- zdecydowanie przyspieszyć i jechać szybko 210. Odpalanie silników- 211. orbita Inaczej duża. Jechać po orbicie lub orbitować oznacza szeroką jazdę w łukach, z dala od krawężnika. 212. Parowa jazda- współpraca zawodników z tej samej drużyny, jedne pilnuje wewnętrznej, a drugi zewnętrznej 213. poezja żużla Ogólnie: wszelkie trzymające w napięciu biegi i porywające akcje. 214. powieźć (kogoś)- zachować się niezbyt fair wobec innego zawodnika, sprawić iż musi przymknąć gaz żeby nie upaść 215. Praca łokciami- 216. przebić się do przodu- przesunąć się na punktowaną pozycje 217. przycinka, przyciąć do krawężnika -Szybkie zjechanie do wewnętrznej na wejściu w łuk. Manewr często stosowany (i nieraz przynoszący sukces) po przegranym starcie. 218. Przymknąć (zamknąć gaz)- nagle gwałtownie zwolnić do prędkości bliskiej 0km/h 219. Przymknąć gaz- zwolnić, nie dodawać gazu 220. Rozegrać taktycznie bieg 221. siedzieć (komuś) na kole- być blisko za innym zawodnikiem 222. siedzieć na kółku 223. Składać motocykl (Składać się)- gdy zawodnik pokonuje łuk to wówczas musi (con. Powinien) złożyć motocykl (złożyć się). 224. Składać się- odpowiednio ułożyć ciało i motocykl, by wejść w wiraż 225. spasować (się, motocykl) Określenie oznaczające czynności takiego ustawiania motocykla, by na danym torze jeździł jak najlepiej. 226. styk Określenie na styk używane jest w dwojakim sensie: jazda na styk oznacza sytuację, gdy dwóch lub więcej zawodników jedzie tuż obok siebie, mecz na styk oznacza emocjonujące spotkanie ligowe, gdzie dwie drużyny cały czas dzieli niewielka różnica punktowa, przez co wynik ostateczny rozstrzyga się dopiero w ostatnich biegach 227. Szarżować- jazda ryzykowna, ostra 228. szczepić się motocyklami- dwóch zawodników zaczepia się motocyklami, co w konsekwencji w większości powoduje upadek 229. szpryca -Struga nawierzchni toru wyrzucana spod tylnego koła motocykla, szczególnie dokuczliwa dla zawodników jadących na dalszych pozycjach podczas opadów deszczu. Intensywność szprycy mają ograniczyć deflektory. O zawodniku, który wjechał w taką strugę mówi się, że dostał szprycę. 230. Ślizg kontrolowany 231. świeca, zrobić świecę Przy niedociążonym przodzie motocykla, moc silnika unosi przednie koło. Jeżeli zawodnik w porę nie przymknie gazu, motocykl staje dęba i przewraca się. Świece zdarzają się niemal wyłącznie na starcie, na dystansie tylko w sytuacjach najechania na jakąś nierówność lub miejsce o wyraźnie większej przyczepności. 232. tasowanie, przetasowania Częste zmiany kolejności w biegu. Takie właśnie biegi dostarczają najwięcej emocji kibicom. 233. trzymać kredę Jechać na wirażu blisko krawężnika, nie pozwalając na wyprzedzenie po wewnętrznej. 234. Trzymać małą- synonim do „trzymać kredę” 235. Ustawiać się w sznureczek 236. uślizg Sytuacja, gdy tylne koło na wirażu traci przyczepność i „ucieka” do przodu. Sytuacja taka zwykle kończy się upadkiem. 237. Walczyć z torem- jeździć bardzo słabo, mieć kłopoty ze składaniem motocykla. 238. Walczyć z zębem- zaciekle walczyć o zwycięstwo 239. wchodzić na trzeciego. 240. wejść na krzywiznę- w wiraż 241. Wjechać z całym gazem w wiraż- składając się do wejścia w wiraż nie zamknąć gazu 242. wozić się O zawodniku jadącym na końcu stawki, który nie wykazuje ambicji, by dogonić i zaatakować jadących przed nim mówimy, że wozi się. 243. Wpasować w deski - przyprzeć rywala do bandy. 244. Wyczyścić krawężnik- Jazda po wewnętrznej części toru tak, że przednie koło motocykla jedzie już po murawie a tylne po krawężniku. 245. wyłamać (złamać) motocykl Oznacza wejście w ślizg kontrolowany na początku łuku. 246. wywiezdz kogoś w plot-nie zostawić miejsca przeciwnikowi po zewnętrznej stronie toru. 247. Wzięty w kleszcze synonim do wziąć w kanapkę 248. zakopać się Z reguły po kilku biegach pod bandą gromadzi się warstwa luźnej nawierzchni odrzuconej tam kołami motocykli. Warstwa ta nie ma dobrej przyczepności i zawodnik, który pojechał za szeroko (lub został wywieziony) traci prędkość i miejsce w stawce. Mówimy wtedy, że zakopał się [pod bandą]. 249. założyć się (na kogoś) Wchodząc ciasno w łuk, „docisnąć” jadącego po wewnętrznej zawodnika do kredy, uniemożliwiając mu szybką jazdę do przodu i zmuszając do przymknięcia gazu. 250. Zamkniecie na wirażu 251. znaleźć ścieżkę- jechać w takimi miejscami na torze gdzie jest optymalnie czyli najszybciej
EFEKTY 252. Bączek- inaczej upadek zawodnika, spowodowany za mocnym złamaniem/wyłamaniem motocykla w łuku. Wtedy tylne koło zaczyna "wyprzedzać" koło przednie i mammy bączka. 253. bęcki - wysoka przegrana 254. Bonusy 255. bouns, punkt bonusowy -Dodatkowy punkt doliczany zawodnikowi, który konczy bieg przyjeżdżając za kolegą z zaspołu. Nie jest wliczany do punktacji zespołu z zawodach drużynowych, daje jednak lepszą orientację w osiągnięciach zawodnika, niż oficjalna punktacja (i zapewne jest podstawą do wypłat za biegopunktówkę). W zapisie oznaczany zazwyczaj gwiazdką (np. 1, 3, 2*, 2*, 0). 256. defekt -Awaria motocykla. W żargonie jednak mówi się często zawodnik zdefektował, mimo że awaria przytrafiła się maszynie, nie człowiekowi. 257. domino, efekt domina -Sytuacja, gdy (najczęściej po starcie) zawodnik jadący po wewnętrznej podcina drugiego, a tamten upadając powoduje upadek jeszcze jednego lub dwóch następnych zawodników. 258. duży/mały/czysty/z bonusami komplet 259. dwucyfrówka -Zdobycie przez zawodnika 10 lub więcej punktów w meczu lub turnieju. 260. dzwon -Upadek. Bez wątpienia od „przydzwonić”. 261. Finisz- przekroczenie linii mety 262. Gleba- upadek 263. Jazda slizgiem 264. Jednopunktowy dorobek 265. Karambol-wypadek z więcej niz 1 zawodnikiem. 266. komplet [punktów] Zdobycie przez zawodnika wszystkich punktów, jakie tylko są do zdobycia w danych zawodach, wygranie wszystkich biegów. W zawodach ligowych lub parowych rozróżnia się nadto duży komplet, kiedy zawodnik wygrywa wszystkie biegi oraz mały komplet, kiedy w niektórych przyjeżdża za plecami partnera z zespołu lub pary (ale nie traci żadnego punktu na rzecz przeciwników). 267. Komplet punktów 268. Kontuzja- uszkodzenie ciała zawodnika, najczęściej wskutek wypadku na torze 269. Koziołkować- upaśćna tor, „przelecieć przez motocykl” 270. kreska Meta. Na kresce oznacza to samo, co na linii mety. 271. Male punkty 272. markowany defekt motoru-udawany przez żużlowca defekt, najczęściej gdy jedzie on na 4 miejscu. 273. objechać [kogoś] W tym zestawieniu: zwyciężyć, prześcignąć. W bardziej dosłownym wyprzedzić po dużej. 274. Objechać mecz- brać udział w meczu 275. oczko Punkt uzyskany w meczu lub turnieju. Można przywieźć dużo oczek, a można i mało…. 276. odpuścić Zrezygnować z ataku lub pogoni za jadącym z przodu zawodnikiem. 277. Oglądać plecy- jechać na samym końcu 278. Ograć rywali- zwyciężyć 279. Opanowac maszynę 280. Podwójne zwycięstwo- zwycięstwo pary zawodników z jednej drużyny (musza zająć 1 i 2 miejsce) 281. Pokazać plecy zawodnikowi X- skończyć wyścig przed zawodnikiem X 282. Pokonac wiraż 283. położyć się, położyć motocykl Upadek kontrolowany. Zawodnik zwykle kładzie motocykl, by nie najechać na leżącego na torze innego zawodnika. 284. Przebudzić się- po kilku nieudanych startach zacząć odnosić sukcesy 285. przedzielić Wyprzedzić jednego z zawodników z pary jadącej z przodu 286. Przekroczenie linii mety - przekroczenie linii mety po przejechaniu pełnego dystansu biegu przez jakąkolwiek część przedniego koła motocykla, z zastrzeżeniem, że zawodnik jest w kontakcie z motocyklem 287. Przysiąsc na dupie 288. siąść na tyłek Niegroźny upadek, spowodowany zazwyczaj uślizgiem tylnego koła, gdy motocykl wyjeżdża w łuku na zewnętrzną spod zawodnika. 289. Slizg kontrolowany 290. Stawac dęba 291. Szczepić się motocyklem 292. Triumfować- zwyciężyć 293. Uślizg koła- osunięcie się koła, najczęściej z powodu złego stanu toru 294. Wejść pod łokieć- przecisnąć się obok drugiego zawodnika, wykorzystując bardzo wąska szczelinę pomiędzy nim a krańcami toru 295. Wygrać o błysk szprychy- być minimalnie lepszym od drugiego zawodnika. Określenie to jest używane, gdy zawodnicy meldują się na mecie prawie równo i trudno jest bez powtórek wskazać zwycięzcę. 296. Wykluczenie- usunięcie zawodnika z wyścigu 297. Wynieśc się 298. Wyprzedzić na dystansie- wyprzedzić innego zawodnika podczas wyścigu, ale nie na starcie 299. Wywieźć w dechy oznacza manewr polegający na celowym przedłużeniu prostej lub szerokim przejechaniu łuku tak, by atakujący po zewnętrznej przeciwnik z braku miejsca musiał zwolnić. Jeśli trafi na siebie dwóch dostatecznie nieustępliwych zawodników, na prostej sytuacja taka kończy się zwykle upadkiem jadącego z tyłu, czasem obu .Synonimy: płot, ogrodzenie, siatka 300. Zabrac kogos na wirazu- spowodowac upadek 301. Zainkasował 2 pkt- zdobyć 302. Zamknąć manetkę- zamknąć gaz, zwolnić 303. Zasmakować nawierzchni- upaść na tor 304. Zjechac z toru 305. zrobić (kogoś) W tym kontekście — wygrać start, wyprzedzić na dystansie albo po prostu zwyciężyć w całym biegu. 306. Zrobić fulla- komplet punktów
NAZWY STANOW EMOCJONALNYCH 307. Dać się podpuścić pozwolić na oddziaływanie psychiczne innych zawodników, starających się złamać przeciwnika 308. przejście obok zawodow, gdy zawodnik jeździ bez zaangażowania tzn. wyjeżdża do biegow, ale nic nie walczy jedzie asekuracyjnie 309. Przeżywać przedstartowa gorączkę 310. Spalać się- zbyt silne przezywanie emocji
NAZWY OBYCZAJOW 311. derby -Spotkanie ligowe z odwiecznym rywalem zza miedzy. Takie pary stanowią Toruń i Bydgoszcz, Gorzów i Zielona Góra (derby Lubuskie) oraz Tarnów i Rzeszów (derby Małopolski). 312. dom -Mecz rozgrywany na własnym stadionie, inaczej „u siebie”. 313. Prace ziemne - badanie spoistości pola startowego czubkiem buta. 314. Prezentacja- przedstawienie zawodników, przywitanie kibiców itd 315. Runda honorowa 316. wyjazd Mecz wyjazdowy, na obcym stadionie. Por. dom. 317. Palenie marynarki
PRZEZWISKA 318. Buczoki- tarnowianie, 319. Dziad- zle jeżdżący zawodnik (kulfon, cienias, leszcz, burak, szmaciarz) 320. drukarz, sprzedawczyk wziął walizkę, wziął kopertę –sędzia 321. Józki- O kibicach Stali Rzeszów (tak mówią tarnowianie) 322. kelner -Obraźliwe określenie zawodnika, na którego dobre wyniki nie liczą kibice i woleliby, żeby został odsunięty od składu. Czasem obiektywnie słuszne, czasem jednak krzywdzące i wynikające tylko z niechęci do zawodnika. Synonim: wynalazek. 323. krzyżacy- torunianie 324. Leszcz- synonim słowa „kelner” 325. piknik -kibic nie angażujący się w oprawę meczu 326. rolnicy- leszczynianie 327. rutyniarze- doświadczeni zawodnicy 328. stalowcy- 329. szczawik- młody, niedoświadczony zawodnik 330. tramwajarze- gorzowianie 331. tyfusy- bydgoszczanie 332. wymiatacz- dobry zawodnik 333. zurawie- Rzeszów 334. skorpiony- poznan 335. anioly- Toruń 336. niedźwiadki= Rawicz 337. jaskółki- Tarnów 338. koziołki- lublin 339. rekiny- Rybnik 340. lwy- czetsochowa 341. czarne diably- ostrów (od maskotki) 342. wilki- krosno 343. gryfy- Bydgoszcz 344. medaliki - czestochowianie 345. kargule - zielonogorzanie 346. trębacze - kibice z trąbką 347. parasol - zawodnik mający nieciekawą sylwetkę 348. pasikonik" - żużlowiec z niewielkim doświadczeniem, którego łatwo objechać.
OKREŚLENIA NA ZAWODNIKÓW, DZIAŁĄCZY 349. Adam Czechowicz- Czesiu (od nazwiska) 350. Adam Skórnicki- Skóra (od nazwiska) 351. Adrian Gomólski- Gomuła (od nazwiska) 352. Adrian Miedziński- Miedziak (od nazwiska) 353. Alan Marcinkowski- Jurek (Jego Ojciec, który jeździł kiedyś na żużlu ma na imię Jerzy. Zapewne stąd jest ta ksywa) 354. Andreas Jonsson- AJ(inicjały) oraz Adrenalina (nie wiem skąd) 355. Andrzej Huszcza- Tomek (został On tak kiedyś nazwany przez Jerzego Rembasa. Tomek dlatego że Tomcio Paluch) 356. Antonio Lindback- Toninio (od imienia) 357. Billy Hamill- Bullet (bo jest (a raczej był jak jeździł i był na fali) szybki jak pocisk) 358. Chris Harris- Bomber (prawdopodobnie od tego, że chodzi jak bomba) 359. Damian Baliński- Balon (od nazwiska) 360. Daniel Jeleniewski- Jeleń (od nazwiska) 361. Fredrik Lindgren- Fretka (od imienia) 362. Greg Hancock- Herbie (nie wiem skąd), jankes 363. Grzegorz Kłopot- Dżordż (chyba od imienia choć dziwne według mnie bo Grzegorz to Greg) 364. Grzegorz Zengota- Zengi (od nazwiska) 365. Janusz Kołodziej- Koldi (od nazwiska) 366. Jarosław Hampel- Mały (chyba od wzrostu) 367. Kamil Brzozowski- Brzoza (od nazwiska) 368. Karol Ząbik- Zober (od nazwiska) 369. Krzysztof Buczkowski- Buczek (od nazwiska) 370. Lee Richardsson- Rico (od nazwiska) 371. Łukasz Jankowski- Landryna (nie wiem skąd) 372. Maciej Kuciapa- Ciapek (od nazwiska), choć istnieje wiele złośliwych określeń na tego zawodnika ze strony kibiców, którzy nie lubią Rzeszowa 373. Magnus Zetterstroem- Zorro (zapewne od nazwiska) 374. Marcin Jędrzejewski- Siopek (nie wiem skąd) 375. Mariusz Staszewski- Stachu (od nazwiska) a oprócz tego Szwagier (dlatego, że jest On szwagrem Piotra Śwista) 376. Michał Rajkowski- Rajkes (od nazwiska) lub Rajkonnen (też od nazwiska ale poprzez analogię do fińskiego kierowcy F1) 377. Michał Szczepaniak- Szczepan (od nazwiska) 378. Nicki Pedersen- Dzik (styl jazdy, brawura na torze) 379. Niels Kristian Iversen- PUK (kiedyś w duńskiej telewizji leciała kreskówka, w której jeden z głównych bohaterów był bardzo podobny do Iversena) 380. Np. Kuciapszczak albo „wyszła wielka KUciaPA” „w Rzeszowie przy wjeździe do miasta jest pomnik Wielkiej KUciaPY” 381. Paweł Hlib- Hlipek (od nazwiska) 382. Peter Karlsson- Okularnik (bo nosi okulary) 383. Piotr Paluch- Bolo (nie wiem dlaczego) 384. Piotr Protasiewicz- Protas (od nazwiska) oraz PePe (inicjały). Ta druga ksywa jest często złośliwie przez kibiców modyfikowana na Pipeta. „Panienka” to kolejna złośliwa ksywa na Protasa. Powodem nazywania Go „panienką” jest fakt, iż często leży On na 1-szym łuku. 385. Piotr Świst- Twisty (od nazwiska) 386. Rafał Dobrucki- Rafi (od imienia) oraz Żyrafa (dlatego, że wysoki) 387. Rafał Okoniewski- Okoń (od nazwiska) 388. Rafał Szombierski- Szumina (nie znam pochodzenia) 389. Rafał Trojanowski- Trojan (od nazwiska) 390. Robert Kościecha- Kostek (od nazwiska) 391. Sławomir Dąbrowski- Benio (zapewne od postury fizycznej) 392. Sławomir Drabik- Drabol (od nazwiska) 393. Thomas Jonasson- Juniorsson (tą ksywkę nadali Mu kibice Stali Gorzów gdy jeździł w Gorzowie i był juniorem. Szwed więc „sson” natomiast „junior” pochodzi od juniora. 394. Tomasz Chrzanowski- Chrzanek (od nazwiska) 395. Tomasz Gapiński- Gapa (od nazwiska) 396. Tomasz Gollob - Chudy 397. Tomasz Jędrzejak- Ogór (nie wiem skąd) 398. Wiesław Jaguś- Jagoda (od nazwiska), maly rycera 399. Zbigniew Czerwiński- Sałata (nie wiem skąd) 400. Zbigniew Suchecki- Suchy (od nazwiska) lub Zibi (od imienia) 401. Edward Jancarz- rycerz 2 biegów 402. Zenon plech- super Zenon 403. Maslanka- jogurt, kefir 404. Komarnicki- Komar, Władek 405. Dowhan- Dowham, Downhan, Złotobuty 406. Półtorak- Półtorakowa
FRAZEOLOGIA 407. "Przegrać z Kretesem"- przegrać dużą ilością punktów 408. Bark w bark- modyfikacja zw. Ramię w ramię, walczyć zaciekle 409. Być u progu sezonu- rozpoczynać sezon 410. Ciułać punkt po punkcie 411. Jechać kolo w kolo 412. Łokieć w łokieć- modyfikacja zw. Ramię w ramię, walczyć zaciekle 413. Ryk silników-bardzo głośny dźwięk, wydawany przez motocykle 414. Rzut na taśmę gdy wyprzedzenie następuje w ostatniej chwili biegu. „Wygrał rzutem na taśmę” oznacza, że „wyszedł na prowadzenie w ostatniej chwili” 415. Ułańska szarża 416. Walka na smeirc i Zycie 417. Wygrywać bieg za biegiem 418. Ze startu na start
OGÓLNE OKREŚLENIA NA TEN SPORT 419. Czarne szaleństwo- zawody zuzlowe 420. czarny sport - żużel 421. dirt-track, czyli na nawierzchni żużlowej, 422. speedway Kolejne idiotyczne zapożyczenie z angielskiego. Uzasadniane tym, że obecnie na większości obiektów zawodnicy nie ścigają się na nawierzchni żużlowej, tylko granicie z dodatkiem glinki. Mimo intensywnej promocji przez dziennikarzy nie wyparło rodzimego określenia żużel. Używane oficjalnie, nadal jednak chodzimy na żużel, a nie na speedway; zawody są żużlowe, a nie speedwayowe. I bardzo dobrze! 423. szlaka Regionalne (Rawicz, być może i Poznań) określenie żużla. Iść na szlakę znaczy tyle, co wybrać się ma mecz żużlowy. W niedawnych latach prawie zapomniane, obecnie — być może w związku z pojawieniem się takich klubów jak Piła i Poznań — przeżywa pewien renesans. 424. Żużlowa karuzela- wszystko, co związane z tym sportem
INNE 425. Grand prix- zawody najwyższej klasy 426. Generalki- klasyfikacja generalna grand prix 427. dzika karta - kalka językowa (od ang. wild card), która mimo krytyki zagościła już w języku; za późno już na propozycję spolszczenia np. na pojechać jako fuks. Dzika karta oznacza przyznanie prawa do startu zawodnikowi na mocy decyzji organizatora. 428. wąchać dymek Również powąchać dymka. Wybrać się na zawody żużlowe. 429. Parafować- potwierdził telefonicznie 430. pylica - choroba jeżdżących na końcu 431. Degrengolada- jest używane, gdy rozmawia sie o sytuacji żużla w jakimś mieście lub o postawie jakiegoś zawodnika na przestrzeni kilku sezonow 432. Handicap- wyrównanie szans 433. Żużlowanie- naśladowanie sław 434. Szkółka żużlowa 435. Opłotki 436. Wyścig zbrojeń- 437. Startowe- pensja 438. Biegopunktowka 439. Średnia meczowa 440. dojazdowe 441. rund zasadnicza 442. runda play off 443. Licencja
SKRÓTY 444. FIM = Międzynarodowa Federacja Motocyklowa (Fédération Internationale de Motocyclisme) zrzeszająca Narodowe Federacje Motocyklowe, sprawująca najwyższą władzę w światowym sporcie motocyklowym 445. UEM = Europejska Unia Motocyklowa (Union Européenne de Motocyclisme), uznana przez FIM Unia Kontynentalna, zrzeszająca europejskie Narodowe Federacje Motocyklowe, sprawująca najwyższą władzę w europejskim sporcie motocyklowym 446. FMN = Narodowa Federacja Motocyklowa, członek FIM 447. FMNR - Federacja Narodowa organizująca zawody 448. PZM = Polski Związek Motorowy - polska Narodowa Federacja Motocyklowa, członek FIM i UEM, związek, który w dziedzinie sportów motorowych realizuje zadania polskiego związku sportowego, działający w oparciu o Statut 449. PZMot Polski Związek Motorowy 450. ZG PZM = Zarząd Główny Polskiego Związku Motorowego, najwyższa władza Związku w okresie między Krajowymi Zjazdami 451. GKSŻ = Główna Komisja Sportu Żużlowego Polskiego Związku Motorowego - społeczny organ Zarządu Głównego PZM, powoływany dla kierowania i realizacji zadań i polityki PZM w dyscyplinie sportu żużlowego 452. Zarząd Okręgowy PZM = ZO PZM = Okręg - jednostka terenowa PZM 453. OKSŻ = Okręgowa Komisja Sportu Żużlowego Polskiego Związku Motorowego - okręgowa komisja powoływana do realizacji określonych zadań Związku w dziedzinie sportu żużlowego na terenie działalności Okręgu Drużynowe Mistrzostwa Polski, DMP, Ekstraliga żużlowa, Ekstraliga - oznaczenia określające najwyższą klasę rozgrywek w polskim sporcie żużlowym 454. Spółka EŻ, EŻ - spółka prawa handlowego, której PZM na mocy umowy dwustronnej przekazał kompetencje w zakresie prowadzenia rozgrywek o DMP 455. KSM- średnia biegowa *4 456. SE- Speedway Ekstraliga 457. CMSE- CenterNet Mobile Speedway Ekstraliga
ZAPOŻYCZENIA ANGIELSKIE Outsider Blef Challenge Come back Champion Derby Doping Fair play Fajter Falstart Faul finisz Goggle Handicap Joker Klakson Klub Kraksa Lider Mecz Nokaut Parking Rekord Sparing Speedway Start Trening Walkower
ZAPOŻYCZENIA NIEMIECKIE Mistrz Plastelina Plandeka Pudlo Rama Szafa Szlam Szlaka Szpryca Szprycha
ZAPOŻYCZENIA FRANCUSKIE Baraż Karambol Kask Plastron Remis
|